Jakie powinno być ciśnienie w ekspresie do kawy – 9, 15 vs. 19 barów?

Na pierwszy rzut oka parzenie kawy w ekspresie ciśnieniowym wydaje się banalnie proste. Wystarczy wcisnąć przycisk i chwilę poczekać, aż filiżanka zapełni się aromatycznym napojem. W rzeczywistości cały proces jest znacznie bardziej złożony i wiąże się z wytwarzaniem określonego ciśnienia, które odpowiada za wydobycie z ziaren pełni smaku, aromatu i charakterystycznej cremy. Ile barów w ekspresie do kawy jest potrzebne, aby uzyskać idealne espresso i czy więcej zawsze oznacza lepiej?

Skąd bierze się ciśnienie w ekspresie ciśnieniowym?

Kupując ekspres automatyczny, większość z nas skupia się na jego wyglądzie i funkcjonalnościach. Mało kto zastanawia się, co tak naprawdę dzieje się wewnątrz urządzenia, gdy naciśniemy przycisk „start”. Tymczasem za każdy łyk aromatycznego espresso odpowiada pompa elektryczna, która zasysa wodę ze zbiornika i wtłacza ją dalej pod wysokim ciśnieniem. Woda trafia do podgrzewacza, a po nagrzaniu przepływa przez porcję zmielonej kawy. W rezultacie powstaje esencjonalny, intensywny napar z gęstą cremą na powierzchni.

Ciśnienie w ekspresie do kawy a ekstrakcja

Nie każdy ekspres ciśnieniowy jest w stanie przygotować taką samą kawę. Duże znaczenie ma poziom ciśnienia, z jakim woda zostaje przetłoczona przez zmielone ziarna. Ciśnienie wpływa bezpośrednio na tempo ekstrakcji. Gdy prawidłowo dobierzemy jego wartość, woda przepływa przez kawę z odpowiednią siłą i w optymalnym czasie. Problem pojawia się wtedy, gdy ciśnienie jest za niskie lub zbyt wysokie.

• Przy niskim ciśnieniu proces ekstrakcji odbywa się w szybkim tempie, przez co kawa staje się wodnista, mało intensywna, a crema nie jest wystarczająco gęsta.

• Z kolei zbyt wysokie ciśnienie prowadzi do nadmiernej ekstrakcji, w efekcie czego kawa może być gorzka i ostra w smaku, pozbawiona subtelnych nut smakowych.

Ile bar powinien mieć ekspres do kawy?

Pierwsze ekspresy ciśnieniowe korzystały wyłącznie z siły pary wodnej, a generowane przez nie ciśnienie nie przekraczało 1,5 bara. Z perspektywy współczesnych standardów była to wartość zbyt niska, by skutecznie wydobyć pełnię smaku i aromatu z ziaren kawy. Obecnie za optymalne ciśnienie uznaje się wartości w przedziale od 7 do 11 barów, z czego najbardziej efektywny poziom to 9 barów. Przy takim ciśnieniu możliwa jest odpowiednia ekstrakcja, która pozwala uzyskać intensywny smak naparu oraz charakterystyczną, aksamitną cremę na powierzchni kawy.

Ekspres do kawy – jakie ciśnienie: 15 czy 19 bar?

Wielu producentów promuje swoje ekspresy, podkreślając ich wysokie ciśnienie – 15, a nawet 19 barów. Ma to sugerować, że, im wyższa wartość, tym lepszy smak kawy. W rzeczywistości to jedynie chwyt marketingowy. Najważniejsze nie jest maksymalne ciśnienie pompy, lecz tzw. ciśnienie robocze, czyli siła, z jaką woda przepływa przez zmieloną kawę podczas parzenia.

W przypadku espresso optymalne ciśnienie robocze wynosi około 9 barów i to właśnie ta wartość gwarantuje odpowiednią ekstrakcję. Zbyt wysokie ciśnienie może prowadzić do nadekstrakcji, co skutkuje nieprzyjemną goryczą lub kwasowością. Można to porównać do krzywej Gaussa – do pewnego momentu wzrost ciśnienia poprawia efekt, ale po przekroczeniu punktu optymalnego jakość zaczyna spadać.

Rodzaje pomp w ekspresach do kawy – czym różni się ciśnienie deklarowane od roboczego?

Ciśnienie deklarowane przez producentów, np. 15 czy 19 barów, odnosi się do maksymalnych możliwości pompy, a nie do rzeczywistego ciśnienia działającego w trakcie parzenia kawy. W praktyce ciśnienie robocze wynosi zwykle około 9 barów, niezależnie od parametrów podanych przez producenta.

W zależności od konstrukcji ekspresu za generowanie ciśnienia odpowiadają dwa główne typy pomp:

• pompy wibracyjne – najczęściej spotykane w ekspresach domowych. Są proste i tanie, ale mniej stabilne, co może utrudniać uzyskanie powtarzalnych rezultatów;

• pompy rotacyjne – wykorzystywane głównie w urządzeniach profesjonalnych. Umożliwiają precyzyjną kontrolę nad ciśnieniem roboczym i zapewniają jego stałość, co przekłada się na lepszą jakość kawy.

W związku z tym zamiast sugerować się wysoką wartością podawaną przez producenta, warto zwrócić uwagę na konstrukcję ekspresu i sposób, w jaki utrzymuje optymalne ciśnienie podczas ekstrakcji.

Ciśnienie w ekspresach do kawy – na co jeszcze należy zwrócić uwagę przy wyborze?

Pamiętajmy, że ciśnienie to zaledwie jeden z czynników odpowiedzialnych za finalny smak kawy. Równie ważne są tu takie kwestie jak:

• jakość ziaren kawy – nawet najlepszy ekspres nie przygotuje dobrej kawy, jeżeli użyjemy kawy ziarnistej niskiej jakości. Duże znaczenie ma tu nie tylko rodzaj ziaren (Arabica, Robusta), ale też ich świeżość oraz sposób przechowywania;

• sposób mielenia ziaren – zbyt grubo zmielone ziarna mogą przepuścić wodę w bardzo krótkim czasie, co skutkuje słabym napojem. Z kolei zbyt drobne mielenie może spowodować nadmierną ekstrakcję i nieprzyjemną gorycz w kawie;

• jakość wody wykorzystywanej do parzenia espresso – woda stanowi ponad 90% objętości kawy, dlatego jej jakość wpływa bezpośrednio na smak uzyskanego napoju;

• jakość systemu spieniania mleka – dobry ekspres powinien tworzyć aksamitną piankę, bez dużych pęcherzyków powietrza;

• moc urządzenia – wpływa na szybkość nagrzewania wody oraz utrzymanie stabilnej temperatury w trakcie parzenia kawy, co oznacza krótszy czas oczekiwania na aromatyczne espresso.

Ekspres do kawy – jakie ciśnienie? Podsumowanie

Za wytwarzanie ciśnienia w ekspresach do kawy odpowiada pompa – wibracyjna (w urządzeniach do użytku domowego) lub rotacyjna (w profesjonalnych ekspresach). Z perspektywy procesu ekstrakcji najważniejsze jest ciśnienie robocze, czyli siła, z jaką woda przepływa przez zmieloną kawę. Optymalne ciśnienie dla espresso to około 9 barów. Niższe ciśnienie może skutkować wodnistym naparem, natomiast zbyt wysokie prowadzi do nadekstrakcji, co powoduje gorycz lub kwasowość. Choć wielu producentów reklamuje swoje urządzenia z ciśnieniem 15 czy 19 barów, nie zawsze przekłada się to wyższą jakość kawy.